Psikoloji severlerin okuması gereken 15 kitap 

İnsan Olmak / Engin Geçtan

İnsan olmak. Söylemesi büyük ölçüde basit ve sade. Peki ya gerçekten insan “olmak”?

İlk sayfalarında insanlığın antropolojik tarihine değinen bu kitapta geçmişten bu yana insan olmaya dair farklı haller oldukça kapsamlı bir şekilde ele alınıyor.

Bireyi ve toplumu bir arada, ilişki içerisinde değerlendiren Geçtan, İnsan Olmak adlı kitabında günümüz modern dünyasında insanların deneyimlediği yalnızlık, değersizlik duygusu, öfke ve düşmanlık gibi ruhsal zorlanmalara ışık tutuluyor.

2. Günübirlik Hayatlar / Irvin David Yalom

Ünlü psikanalist Yalom bu kitabında günübirlik, sıradan, olağan hayatlardan oluşturduğu kısa hikayeler aracılığıyla içimizden birilerini, bizleri bizlerle buluşturuyor.

Kısa süre için dahi olsa anlamlı bir yaşam sürmenin mümkün olup olmadığı ve ölüm gerçeği üzerine sorgulamalarla sıklıkla karşılaştığımız günübirlik hayatlar içerisinde aynı zamanda yazarın içsel dünyasına da tanıklık etme fırsatı yakalıyoruz.

3. Suç ve Ceza / Fyodor Dostoyevski

Adalet anlayışını sorgulayanlar burada mı?

Dünya edebiyatının en çok okunan, en ünlü romanlarından biri olan Suç ve Ceza ilk bakışta polisiye bir roman gibi görünse de içerisinde insan ruhuna değinen oldukça fazla detay barındırıyor.

Kitabın ilk sayfasından itibaren baş kahraman Raskolnikov’un ruhsal dünyasının içerisine dalıyor, yaşadığı gelgitlere, kafa karışıklıklarına ve bunaltılarına yakından tanıklık ediyoruz. Raskolnikov’un hayat yolculuğuna eşlik ederken aynı zamanda kendi özümüze doğru da bir yolculuğa çıkıyoruz.

4. Keşfedilmemiş Benlik / Carl Gustav Jung

İsviçreli psikiyatrist ve analitik yönelimli terapistlerden olan Jung, Keşfedilmemiş Benlik adlı eserinde en temelde bireyin kendi “benliğini” bulmasının ve kendi ruhunu anlamaya olan gayretinin oldukça kıymetli olduğunu vurguluyor.

Oldukça psikoloji temelli olan bu eser kişiyi okuduklarını ve kendini sorgulamaya iterken farklı tespit ve bakış açılarıyla benlik, birey ve kendini anlama üzerine kişiye yeni pencereler açıyor.

5. Hayatı Yeniden Keşfedin / Jeffrey E. Young & Janet S. Klosko

Şemalarımızla bizi karşı karşıya getiren Hayatı Yeniden Keşfedin, ilişkilerden tutun iş yaşamımıza kadar kalıplaşmış ve otomatikleşen davranış kalıplarımıza şemalar ışığında yakından bakıyor. Bu çerçevede kendimize, eylemlerimize ve kurduğumuz bağlara dair farkındalık kazanmamızın önünü açarken bizlere “daha cesur, üretken ve doyumlu bir hayat için gerekli araçlar” sunuyor.

Şema terapi sürecinden geçerken psikologların da sıklıkla danışanlarına önerdiği bu bir nevi kendine yardım kitabı, hayatında pek de anlam veremediği kısır döngülere ve şemalarına yakından bakmak ve köklenmiş inanç ve kalıplardan özgürleşmek isteyenler için önemli bir başlangıç noktası gibi görünüyor.

6. Yeraltından Notlar / Fyodor Dostoyevski

Dostoyevski’nin psikolojik yönü ağır basan bir başka romanı olan Yeraltından Notlar’da diğer insanlardan ve hatta dünyadan kendini tamamıyla soyutlamış, izole bir insanın yaşadığı içsel sıkıntılar, hezeyanlar ve çatışmalar kitabın ana teması olarak karşımıza çıkıyor.

İddialıyız! Kitabın ilk cümlesinden itibaren ruhsal bir yolculuğa çıkacak, bu kitapta muhakkak kendinizden bir şeyler bulacaksınız.

7. İyi Hissetmek / David D. Burns

Gün sonunda hepimizin ortak gayesi: iyi hissetmek.

Amerikalı Profesör David Bruns tarafından kaleme alınan İyi Hissetmek, içerisinde bilişsel davranışçı terapi uygulamalarına yer veren bir “self- help” yani kendine yardım kitabı olarak değerlendiriliyor.

Suçluluk duygusu, öz güven eksikliği, kötümserlik, erteleme ve depresif duygularla nasıl baş edilebileceğine dair bilimsel açıklamalar ve pratiklerin derlendiği bu kitap psikoloji ile ilgilenenlerin başucu kitaplarından biri olmaya aday.

8. İnsan Olmak Üzerine / Erich Fromm

“Modern dünyada yabancılaşmaya dair humanist bir bakış” girişiyle dikkat çeken Erich Fromm’un oldukça ünlü kitaplarından biri: İnsan Olmak Üzerine.

Çağdaş ve batılı insanın gelişim ve dönüşümünü psikolojik temeller, siyasi ve ekonomik koşullar, teknolojik ilerlemeler ve tümüyle değişen yaşam şekillerimiz üzerinden ele alan Fromm, insan olmak ve insancıllık konusunda oldukça derin bir bakış açısını bizlerle buluşturuyor.

9. Bağlanma / Amir Levine & Rachel Heller

Evet, kaçınılmaz şekilde bağlanıyoruz. Kişilere, toplumlara, dünyaya… Peki ama nasıl, öğrenmek ister misiniz?

Kendi bağlanma stilimizi çözümlemeye dair birtakım adımlarla ilerleyen bu kitapta, psikoloji dünyasında sıklıkla dile getirilen üç temel bağlanma stili (güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma, kaçıngan bağlanma) detaylıca açıklanıyor. Ek olarak kitabın son kısımlarında güvensiz bağlanmış kişilere, ilişki becerilerini geliştirmeye yönelik sunulmuş birtakım öneriler derleniyor.

Adından da anlaşılabileceği üzere bu kitap bağlanma stillerimize her açıdan daha yakından bakmamızı sağlıyor.

10. Olgunlaşmamış Ebeveynlerin Yetişkin Çocukları İçin Öz-Bakım / Dr. Lindsay C. Gibson

“Olgunlaşmamış Ebeveynlerin Açtığı Yaraları İyileştirmek” ve “Olgunlaşmamış Ebeveynlerin Yetişkin Çocukları” adlı kitapların da yazarı olan Gibson, bu defa olgunlaşmamış ebeveynlerin yetişkin çocuklarına duyguları onurlandırmanın, kendini beslemenin, öz güvenli ve sağlıklı sınırlarla çerçevelenmiş bir yaşamın, bireysel ihtiyaçlar ile bir başkasının ihtiyaçları arasında denge kurmanın ve karşılaşılan stres faktörleriyle nasıl baş edilebileceğinin yollarını anlatıyor.

11. Beden Kayıt Tutar / Bassel A. Van Der Kolk

Travma odaklı bu kitap yaşanan “bireysel bir doğal afetin” yani travmanın kişiyi ve hatta toplumları beden ve ruh ayrımı olmaksızın bütünüyle nasıl etkilediğini oldukça profesyonel bir şekilde, bilimsel açıklamalarıyla ve vaka örnekleriyle gözler önüne seriyor.

Aynı zamanda kitap hem ruh sağlığı uzmanlarına hem de toplumdaki diğer bireylere geçmişten günümüze travma noktasında tıbbi ve psikolojik çalışmaların nasıl işlediğine dair hiç de yüzeysel olmayan bir bakış açısı sunuyor.

12. Zor Bir Ailede Büyümek / Susan Forward & Craig Buck

Dünyaca ünlü terapist Susan Forward’ın Craig Buck ile uzun yıllar süren deneyimleri ve vakaları harmanlayarak oluşturdukları bu kitap psikoloji dünyasında oldukça kıymetli bir yer tutuyor.

Geçmiş ve şimdiki zaman diliminde ebeveynleri ve içinde bulunduğu aile sisteminden çokça etkilenmiş, hala geçmişin gölgesi altında hayatını devam ettirmeye çalışan “yetişkin çocuklara” okurken önemli farkındalıklar katıyor ve hayatı nasıl geri kazanacaklarına dair etkili yollar işaret ediyor.

13. Kendin Olmanın Dayanılmaz Hafifliği / Ferhat Jak İçöz

Kendin olmak oldukça özgürleştiricidir fakat aynı zamanda da dayanılmazdır. Kulağa ilk bakışta anlaması biraz güç geliyor öyle değil mi? Öyleyse kendin olmanın dayanılmaz hafifliğine yakından bakmakta fayda var.

Bu kitap psikoloji ile ilgilenenlere daha mutlu olma, daha başarılı olma veya hayatı bütünüyle daha iyi yaşamaya dair formüller sunmuyor, onun yerine bizi yalnızca kendimizle ufak bir varoluşsal gezintiye çıkarıyor. Belki de eseri başlangıç sayfasındaki o küçük şiirle özetlemek mümkün:

14. Sevme Sanatı / Erich Fromm

Biraz da sevmekten bahsedelim. Fromm bu kitabında çağlar boyu insan hayatında önemli bir yer tutan, şarkılara, şiirlere, edebiyata ve filmlere konu olan sevmenin bir sanat, hem de oldukça incelikli bir sanat olduğunu vurguluyor. Her sanat dalında olduğu gibi sevme sanatı da disiplin, sabır, özen ve sebat gerektiriyor.

İnsanın varoluşuna anlam katan yegâne şeylerden biri olarak sevmek; özgürleştiren fakat aynı zamanda insan yaşamına anlam katan kıymetli bir duygu, aktif bir eylem olarak ustalıkla ele alınıyor.

15. Kendini Arayan İnsan / Rollo May

Yalnızlığımıza, üstelik her gün köşe bucak kaçtığımız yalnızlığımıza bu defa yakından bakmaya ne dersiniz?

Varoluşçu terapinin önde gelen isimlerinden biri olan Rollo May bu eserinde kendini arayan günümüz insanının kalabalıklar arasında içten içe çektiği yalnızlığı ve bu yalnızlıktan nasıl ustalıkla kaçtığını çarpıcı bir şekilde ele alıyor. Kitap varoluşla, kaçtıklarımızla, bakmak istemediklerimizle fakat günün sonunda yakalandıklarımızla yakından ilgileniyor. Var mısınız kendinizi aramaya?