65 yaş üstündekilerin yüzde 30’u en az 4 ilaç kullanıyor

Türkiye’de yaşlı nüfusta çoklu ilaç kullanımı ve sağlığa etkisinin araştırıldığı çalışmada, 65 yaş üstündekilerin yüzde 30’unun en az 4 ilaç kullandığı belirlendi.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, HÜ Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi-GEBAM Müdürü Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, yaşlılarda karşılaşılan en önemli sorunlardan birinin çoklu ve uygunsuz ilaç kullanımı olduğunu söyledi.

İleri yaş grubunda farklı hastalıkların bir arada seyretmesi ve geriatrik sendromlar nedeniyle çok sayıda ilaç kullanılması gerekebildiğini ifade eden Kutsal, “Ancak ilaç sayısının artışı yan etki riskini ve uygunsuz ilaç kullanım olasılığını ya da riskini artırmaktadır. İlaç etkileşimlerinin ve istenmeyen yan etkilerin görülme sıklığı, yaşlılardaki çoklu ilaç kullanımındaki yükselişle katlanarak artmaktadır.” uyarısında bulundu.

Kutsal, hastanın ihtiyacı olduğundan fazla miktarda ilaç kullanmasının ‘çoklu ilaç kullanımı‘ olarak isimlendirildiğini ifade etti.

‘KADINLARDA İLAÇ KULLANIM ORANLARI YÜKSEK’ 

Prof. Dr. Kutsal, kendisinin başkanlığında yürütülen bir araştırma ile Türkiye’de 8 merkezden 65 yaş üstü 675 kişiyi inceleyerek, çoklu ilaç kullanım sıklığını ele aldıklarını söyledi.

Araştırmanın, en fazla 4 ilaç kullanan ve 5 ya da 5’ten az ilaç kullanan kişileri kapsadığını aktaran Kutsal, “Araştırma ile popülasyonda çoklu ilaç kullanımı varlığı yüzde 30 olarak saptandı. Bu çalışmanın detaylı analizleri sonucunda çoklu ilaç kullanımının 65 yaş ve üzeri yaşlılarda, fiziksel fonksiyonda azalma, beslenmede yetersizlik ve depresyon ile anlamlı bir ilişki içinde olduğu belirlendi.” diye konuştu.

Çoklu ilaç kullanımı üzerine 12 farklı şehirde 65 yaş ve üzerindeki 1430 yaşlı ile görüşülerek çoklu ilaç kullanımının araştırıldığı ayrı bir araştırmada da önemli sonuçlar elde ettiklerini dile getiren Kutsal, sözlerine şöyle devam etti:

“Araştırmaya katılan yaşlıların yüzde 84,7’sinin sürekli kullandığı bir ilacı olduğu belirlendi. Çalışmaya katılanların yüzde 38,2’sinin 4 veya daha fazla ilaç kullandığı tespit edildi. Bu araştırma, kadınlarda ilaç kullanım oranlarının yüksek olduğunu, eğitim düzeyinin ilaç kullanımını etkilemediğini, kronik hastalık varlığının ise istatistiksel açıdan anlamlı olarak etkilediğini ortaya koydu.

İleri yaştaki çoklu sağlık sorunları ile boğuşan hastaların ilaç kullanımının en aza indirgenmesinin ilk ve temel tedavi ilkesi olması gerektiği bir kez daha ortaya çıktı. Özellikle çok sayıda eşlik eden hastalıkları olan ileri yaş grubunda genel olarak benimsenen ‘İlacı düşük dozla başla ve yavaş yavaş artır’ ilkesi, ‘Çoğu ilacı kes, kullanılacakların dozunu azalt’ olarak değiştirildi.”

İlaç eksiltme konusuna da değinen Kutsal, “İlaç eksiltme, günlük pratik uygulamalarda ‘klinisyen hekim tarafından denetlenerek uygun olmayan bir ilacın geri çekilme süreci’ olarak tanımlanmaktadır. Asla gerekli olan ilaçların reçeteden çıkarılması ya da kesilmesi değildir.” bilgisini verdi.