Türkiye’nin ilk toplu konut projesinin 10 yıllık hukuk mücadelesi sonucunda ‘Rant’ zaferi

Cumhuriyet’in ilk toplu konut projesi olan Ankara’nın Saracoğlu Mahallesi’ndeki 10 yıllık hukuk mücadelesinde kazanan ‘rant’ oldu. Emlak konut önce yıkım kararı alınan daha sonra engellenen ve restore edilmesine karar verilen konutları 14.7 milyon liraya dayanan fiyatlarla satışa çıkardı.

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk toplu konut projesi olan Ankara Çankaya’daki Saraçoğlu Mahallesinde restore edilen konutların fiyatları dudak uçuklattı. Evler, metrekaresine göre 6.7 milyon liradan başlayıp 14.7 milyon liraya kadar çıkıyor.

ÖNCE YIKIM SONRA RESTORASYON KARARI

Ankara’nın en merkezi noktalarından birinde yer alan ve rant iştahını kabartan Saraçoğlu Mahallesi, 2013’te riskli alan ilan edildi. Mimarlar Odası’nın hukuki mücadelesiyle bu karar iptal edildi. Mahalle daha sonra bir kez daha riskli alan ilan edildi, mahkeme bir kez daha bu kararı iptal etti. Sonrasında mahallenin lojman statüsü kaldırılıp Emlak GYO’ya devri gerçekleştirildi. İhale ile satışı yargıdan döndü. 2015’te bu kez mahalleden zorla tahliyeler başlatıldı. Tarihi yapılar önce çökmesi için insansızlaştırıldı. Tamamen yıkılmak istenen konutlar için gelen tepkiler üzerine bu kez restorasyon kararı verildi.

YARGI KARARI UMURSANMADI

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde 2016 yılında restorasyon çalışması başlatıldı. Mahallenin özgün mimarisini bozan imar planlarına karşı açılan davalar ve yargı kararlarına aldırış edilmedi. Bakanlığın yaptığı son imar değişikliği planı Ankara 13. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi ancak karar projeye işlemedi. Toplam 44 tescilli bina restore edildi ve 125 bin metrekarelik alanda konumlanan proje ile toplam 119 konut, 172 ofis, 112 dükkan 159 odalı bir tarihi bir otel restore edildi.

MİMARI PAUL BONATZ

Emlak Konut GYO tarafından restorasyon çalışmaları tamamlanan ‘Saraçoğlu’nu Koruma, Yenileme ve Yaşatma Projesi’ndeki 1+1, 2+1, 3+1, 4+1, 5+1 dubleks ve 6+1 dubleks gibi farklı tiplerdeki 119 konut satışa sunuldu. Emlak Konut tarafından açılan e-ihale süreci 25 Ağustos’a kadar devam edecek.

1940’larda planlanıp hayata geçirilmiş cumhuriyetin ilk toplu konut projesi Saraçoğlu Mahallesi’nin temelini 1944 yılında dönemin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu attı. Mahalle, 1945 yılında Alman mimar Paul Bonatz tarafından projelendirildi. Cumhuriyet döneminin üst düzey bürokratlarına lojman olarak yapılan 434 konutluk yerleşim biriminin yapımı 1946 yılında tamamlandı. Mahalle, geniş bahçeli evler, yürüyüş yolları, tiyatro, kütüphane ve okuldan oluşuyordu.

“AĞAÇLAR KORUNDU”

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, Saraçoğlu Mahallesi Projesi’ni bir önceki bakanlığı döneminde gündeme aldı. Emlak Konut GYO’ dan yapılan açıklamaya göre Saraçoğlu Mahallesinde şunlar yapıldı: “Binaların geçmişine uygun olarak yenilenen proje kapsamında, bölgede bulunan 210 adet anıt ağacın hepsi korundu, ek olarak 3 bini aşkın yeni ağaç dikildi. Eski dere yatağı canlandırılarak, bir biyolojik gölet yapıldı. Restoranlar, kafeteryalar ve mağazalar bu bölgede tasarlandı.”

“BETONA BOĞDULAR”

Mimarlar Odası Ankara Şubesi uzun yıllar Saraçoğlu Projesi’ne karşı yargı mücadelesi verdi. Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, geçen Şubat ayında bölgede yaptıkları keşif sonrası şunları söylemişti: “Saraçoğlu Mahallesi’ni önce satmak istediler satamadılar, yıkmak istediler, yıkamadılar. Bu bizim verdiğimiz mücadelenin başarısıdır. Hukuksuz müdahaleler ve yargıda verilen iptal kararlarına rağmen, özgünlüğünü bozdular, betona boğdular, ağaçlarını kestiler bu da iktidarın ayıbıdır.”