İşkence başvurularında endişelendiren artış

Türkiye’de yaşanan hak ihlallerine her gün bir yenisi ekleniyor. İşkence ve kötü muamele gördüğü için 2022’de Türkiye İnsan Hakları Vakfı’na (TİHV) başvuranların sayısı bir önceki yıla göre yüzde 22 arttı. TİHV tarafından hazırlanan rapora göre, başvuranlardan en küçüğü 3, en büyüğü 76 yaşında.

Türkiye’deki hak ihlalleri ciddi boyutlara ulaştı. TİHV 2022 Yılı Tedavi Merkezleri Raporu, Türkiye’de işkence gerçeğine bir kez daha ışık tuttu.

GEÇEN YIL BİN 201 KİŞİ BAŞVURDU

Rapora göre, vakfa geçen yıl bin 201 kişi kendisi ya da bir yakını işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı için başvurdu. Böylece, 1990’dan bu yana işkence görenler ve yakınları için tedavi ve rehabilitasyon çalışmaları yürüten TİHV’in tarihinde, 2001’deki en yüksek başvuru sayısından sonraki en yüksek 2. başvuru sayısına ulaşılmış oldu. TİHV Başkanı Metin Bakkalcı, raporun sunuş yazısında bu duruma dikkati çekti. Bakkalcı, 2022 için 530 yeni başvuru beklerken, bunun iki mislinden fazla kişinin gördükleri işkence nedeniyle kendilerine başvurmasının, insan hakları konusundaki kötü gidişatın bir göstergesi olduğunu belirtti.

BAŞVURANLARIN EN KÜÇÜĞÜ 3 YAŞINDA

Rapora göre, vakfa başvuran bin 201 kişiden bin 117’si kendisi, 84’ü ise bir yakını işkence ve diğer kötü muamele gördüğü için TİHV temsilciliklerine ulaştı. Başvuranların bin 79’unun Türkiye içinde, 38’inin ise Türkiye dışında işkence ve kötü muamele gördüğü belirlendi. Bunların 756’sı 2022 içinde, diğerleri ise önceki yıllarda işkence ve kötü muamele gördüğü için başvurdu. Gördüğü işkence ve kötü muamele nedeniyle başvuranların en küçüğü 3 yaşında, en büyüğü 76 yaşında. Başvuranların yüzde 56,9’u erkek, yüzde 39,1’i kadın, yüzde 4’ü ise LGBTİ+ oldu.

BAŞVURANLARIN YÜZDE 70,2’Sİ, FİZİKSEL MÜDAHALEYE UĞRADI

Rapora göre, vakfa başvuranların yüzde 70,2’si fiziksel müdahaleye, yüzde 83,4’ü tehdit ve hakarete, yüzde 45,2’si pozisyonel işkenceye uğradı. 497 kişi ters kelepçeli halde bekletildi. Başvuranların yüzde 43,5’inin cinsel işkence gördüğü tespit edilirken, üç kişinin tecavüze uğradığı aktarıldı. 80 kişi ise fiziksel cinsel tacize uğradı. Barışçıl toplantı ve gösterilere yönelik artan baskı ve engellemeler, bu yıl da TİHV Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri raporuna da yansıdı. Gözaltı sürecinde işkence görenlerin yarısından fazlası (yüzde 50,6’sı) sokakta ya da açık alanda işkence ve kötü muamele gördü.

EMNİYETTE İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

Gözaltı sürecinde işkence gördüğünü belirten her iki kişiden birinin (50,7) götürüldüğü emniyet müdürlüklerinde işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldığı tespit edildi. Vakfa başvuranlardan 131’i İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nde, 103’ü Van Emniyet Müdürlüğü’nde işkence ve kötü muamele gördüğünü belirtti. Karakollar, jandarma komutanlıkları/karakolları kadar gözaltı araçlarında da işkence ve kötü muamele sürdü. Gözaltı sürecinde işkence görenlerin yüzde 30,7’si araç içinde kolluk güçlerinin işkence ve kötü muamelesine maruz kaldı.