'Defalarca uyardık, işçilerin korkarak gittiğini söyledik'

İzmir’in Kınık ilçesi Elmadere Köyü’nde kurulu olan Polyak Maden İşletmesi’nde cumartesi gecesi patlama meydana geldi. Kaza sonrası yaklaşık 55 işçide yanıklar, kırıklar ve beyin kanaması gibi yaralanmalar oluştu. Can kaybının olmadığı kazada bölgeye gelen AFAD, UMKE ve itfaiye ekiplerince maden ocağı hızlı bir şekilde tahliye edildi.

Olay sonrası yetkililerin birbirinden farklı açıklama yapmaları dikkat çekti. İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger, ilk olarak 8 işçi yaralı derken kısa bir süre 22 işçinin yaralandığını kaydetti. Bu sırada Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, sosyal medyandan 9 işçinin yaralandığını açıkladı. Bakan ardından ise düzeltme yaparak 45 işçinin yaralandığını duyurdu. Bakanın açıklaması sonrası İzmir Valisi Köşger de, “Yaralı sayısı Sağlık Bakanı’mızca’ 45 olarak düzeltilmiştir” açıklamasıyla yetindi. Manisa Tabip Odası’ndan aldığımız bilgiye göre ise; dün sabah itibarıyla 55 işçinin yaralandığı belirtildi.

KAZAYLA İLGİLİ FARKLI YORUMLAR

Kazada can kaybının yaşanmazken Vali Köşger, kazayla ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu’nca soruşturma başlatıldığını duyurdu. Kazanın nedeniyle ilgili de farklı yorum ve açıklamalar yapıldı. Vali Köşger kaza ile ilgili ‘kısmı göçük’ derken, Maden Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Başkanı Aykut Akdemir, ilk incelemelere göre, madenin ayak arkasındaki boşluğun ani oturması ile meydana gelen basıncın etkisiyle oluşan güçlü hava ve toz akımı neticesinde oluşabileceğini belirtildi.

‘İŞÇİLER ALEV TOPU GÖDÜKLERİNİ İFADE ETTİ’

Bağımsız Maden İş Sendikası tarafından yapılan açıklamada, kazanın metan gazı parlaması olduğunu ve işçilerin, ‘alev topu gördüklerini, patlamanın basıncıyla yere kapaklandıklarını, patlamanın metan birikmesinin parlamasından olduğunu’ ifade ettiklerini aktardı.

‘UMAIM BİR DAHA BÖYLE BİR ŞEY YAŞAMAYIZ’

BirGün’den Aycan Karadağ’ın haberine göre; kazada yaralanan bir işçi yaptığı açıklamada, “Hiçbir şey anlayamadık, saniyelik bir olaydı ve bir anda patlama sesi geldi. Kaza sonrası küçük bir yaralanma yaşadım. Patlamanın olduğu bölgeye biraz uzak olmamdan dolayı büyük bir kaza geçirmedim. Daha ağır yaralanan arkadaşlarım oldu. Şu an biraz daha iyiyim ama ağrılarım var. Hastaneden sabah çıktım” dedi. Olay anında çok korktuğunu belirten maden işçisi “Ama maalesef madencinin kaderi bu” dedi ve ekledi: “Umarım bir daha böyle bir şey yaşamayız.”

‘SARI SENDİKA DA BU OLAYDAN SORUMLU’

Polyak Madencilik’te yaşanan iş kazası sonrasında Bağımsız Maden İş Sendikası açıklamasında iki hususa dikkat çekti. Buna göre işletme içerisinde, işletme yönetiminin kayırma, tehdit pratikleriyle toplu sözleşme tarafı yapılmış Hak-İş/Öz Maden-İş Sendikası’nın hiçbir İSİG denetimlerine tabi olmadığı belirtiliyor. Açıklamada en az işveren kadar sarı sendikanın da bu olaydan sorumlu olduğu belirtiliyor.

Bağımsız Maden-İş Sendikası Örgütlenme Uzmanı Başaran Aksu, yüksek metan ve yeraltı suları konusunda defalarca uyardıklarını söyledi:

“İş müfettişlerin aktardıklarına göre, son dönemde Bakanlık, denetimlerle ilgili sözlü olarak işverenleri boğmayın denildiği aktarıldı. AKUT’luk bir durum olmadıkça denetimlere bu dönemde gidilmiyor. Burası yedi yıllık bir maden ocağı ve daha bir, bir buçuk yıldır kömür çıkarılmaya başlandı. Patronlarda yaptıkları yatırımdan dolayı hızlıca üretime geçilmesi ve kâr döngüsünün sağlanması beklentisi var. Bu beklenti işletme yöneticilerinin üzerinde baskı oluşturuyor. Baskı da iş kazalarına davetiye çıkarıyor.”

Bölge de yapısı itibariyle yeraltı sularının çok yaygın olduğu ve sık sık metan gazı yükselmelerinin olduğuna dikkat çeken Aksu,”Daha önce de 5-6 kez metan gazından etkilenen işçiler hastanelere kaldırıldı. Polyak’ta durumun riskli olduğunu, metan gazının sık sık yükseldiğini, ciddi bir durumla karşı karşıya kalınabileceğini, işçilerin korkarak işe gittikleri yönünde hem şirkete hem de bakanlıklara ve CİMER’e bilgilendirme yaptık. Uyarılarımız dikkate alınmadı, dosyalar açılmadan geri gönderildi. Bu da denetimin olmadığı anlamına gelir” dedi.

GEÇMİŞİ TEMİZ DEĞİL

Polyak Maden İşletmesi, 750 işçinin ücretsiz izne çıkarılmasıyla gündeme gelmişti. İşletme, işçilere gönderdiği yazıda Haziran 2020’ye kadar maden sahasında kalarak çalışmaya devam etmesini şart koşup, kabul etmedikleri takdirde işten çıkarılacakları söylemişti.

Patlama esnasında yaralanan ve yaşadığı o korku dolu anları anlatan maden işçisi yaralı 43 yaşındaki Engin Kılıç, “Hiçbir şey anlayamadık, saniyelik bir olaydı ve bir anda patlama sesi geldi. Ondan sonra arkadaşlara yardımcı olduk. Çıkarabileceğimiz kadarını çıkardık. Sonra fark ettim ki bende yaralıyım. Onlarla beraber kendimizi dışarı attık. Önceliğim arkadaşlarımdı. Ben ilk başta yaralandığımı fark etmemiştim. Arkadaşlarım yaralı olduğu için onların yardımına koşturdum daha sonra kendimde de yaraların olduğunu fark ettim ancak durumu benden daha kötü olanlar vardı, onlara yardım etmeyi tercih ettim. 15 dakika içerisinde dışarı çıktık. Diğer arkadaşlar da yanık dereceleri biraz daha fazlaydı. Benim kaşımda bir yarılma meydana geldi dikiş attılar. Yüzümde patlamanın etkisiyle yanıklar oluştu. Çok şükür can kaybımız yok” dedi.

Dev Maden-Sen’in her ay hazıladığı madenlerde yaşanan iş kazası raporuna göre Ocak 2021’de madencilik sektöründe çalışan en az 4 işçi ve 1 maden mühendisi olmak üzere 5 madenci, 2021 Şubat ayında madenlerde yaşanan iş kazalarında en az 4 maden işçisi, 2021 Nisan ayında madenlerde yaşanan iş kazalarında en az 3 maden işçisi, 2021 Ekim ayında en az 5 maden işçisi hayatını kaybetti. Dev Maden-Sen’in hazırladığı aylık raporlarda neredeyse her ay maden işçilerinin öldüğü görülüyor.

KAMUDAN MİLYONLARLA LİRALIK İHALELER ALIYOR

Facianın meydana geldiği madeni Polyak Eynez Enerji Üretim Madencilik A.Ş. isimli bir şirket işletiyor. Bu şirket 2014 yılında Soma kömür havzasına bitişik Kınık’ta kuruldu. Şirket, Hüsnü Özyeğin’in kurucusu olduğu Fiba Holding’i ile Konya merkezli Polat Madencilik Enerji A.Ş. ortaklığıyla kuruldu.

Polyak Şirketi’ni kuran Polat Madencilik Şirketi’nin ise kamudan milyonlarca liralık ihaleler aldığı ortaya çıktı.

Polat Madencilik, kamudan 2015 ile 2021 yıllarını kapsayan son 7 yılda 17 ihale aldı. Bu ihalelerin toplam bedeli ise 35 milyon TL’yi geçiyor. Şirket aldığı ihalelerle, Türkiye Şeker Fabrikaları’na, Milli Savunma Bakanlığı’na, il jandarma komutanlıklarına ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’na (TCDD) tonlarca kömür sattı.