Bülent Ecevit ve Arayış

Gazeteci, şair, yazar ve siyasetçi… Takvim yaprakları 27 Ekim 1957’yi gösteriyorken Ulus Gazetesi’nde yazarlık yaparken siyasete merak salan Mustafa Bülent ECEVİT, İsmet İNÖNÜ’nün damadı Metin TOKER’in teklifi üzerine parlamentoya girmeye hak kazanmıştı.

Milletvekili olarak siyasi yaşamına başlayan Bülent Ecevit, CHP’nin 14. Olağan Kurultay’ında Parti Meclisi’ne seçilmiş ve akabinde 18. Olağan Kurultay’da Genel Sekreterliğe yükselmişti. “Ortanın Solu” görüşünün lideri haline gelen Ecevit, ilçelerden köylere kadar tüm örgütü dolaşmaya başlamıştı. Hitabeti, siyasi zekası, azmi ve demokrat kimliği ile hızla sivrilmişti.

12 Mart Muhtırası sonrası CHP’nin askerî yönetimce oluşturulan hükûmete katkıda bulunmasına karşı çıkarak Genel Sekreterlik’ten istifa ettiği duyurduğu günden sonra ibreler Ecevit’e doğru kaymıştı.

Toplanan 5. Olağanüstü Kurultay’da; “Ya ben ya Bülent!” restini çeken İsmet Paşa’ya rağmen “Bugün burada oylanacak olan ya İnönü ya da Ecevit değildir. Demokratik bir partinin kanunlara saygılı özgür üyeleri mi olacağız? Yoksa kapıkulları mı? Vereceğiniz karar budur.” diyen Ecevit, 14 Mayıs 1972 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı’na seçildi. Tam 4 kez Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı ve bakanlık yapacaktı.

CHP Genel Başkanı olarak girdiği ilk seçimden %33 oy oranı ile birinci parti olarak çıkmış ve 26 Ocak 1974 tarihinde koalisyon hükûmetinin Başbakan’ı olarak seçilmişti. Seçim kampanyası sırasında Kars’ın Susuz İlçesi’nde çiftçilik yapan Şahzade Şahin’i evini ziyaret ettiği esnada Şahin’in burada Ecevit’e söylediği “Bizi bu dar günlerden kurtar karaoğlan” sözü ertesi gün gazetelere yansımış ve bundan sonra Ecevit, partililerce “Karaoğlan” olarak anılmaya başlandı.

Başbakanlığı dönemindeki Kıbrıs Barış Harekatı ile bu kez de “Kıbrıs Fatihi” olarak anılmaya başlayan Ecevit, 1973-1980 yılları arasında 9 kez suikast girişime maruz kalmıştı. Isparta, Çiğli, Gerede, Elazığ, ve New York suikast girişimleri ile büyük tehlike atlatırken; en önemlisi 1977 yılında Taksim’de yaşınmıştı.

Zamanın Başbakanı Süleyman Demirel, Bülent Ecevit’e Çiğli’de uğradığı suikast girişiminden 4 gün sonra ilettiği mektupta 3 Haziran’da yapılacak Taksim mitingi sırasında Sheraton Oteli’nin üst katlarındaki bir odadan dürbünlü silah ile ateş edileceği istihbaratını veriyordu. Ecevit, bu mektuba “Ben yarın Taksim’de olacağım” biçiminde yanıt vermişti. Ecevit, 5 Haziran 1977 seçimleri için radyodan yaptığı propaganda konuşmasında halka kendisine suikast düzenleneceği yolunda istihbarat raporu verildiğini ve bu yüzden ertesi gün hiç kimsenin mitinge gelmemesini istemiş, yalnızca kendisinin gideceğini bildirmiştir. Buna karşın 3 Haziran 1977 Taksim Mitingi, Cumhuriyet Halk Partisi’nin en geniş katılımlı ve coşkulu mitingi olmuştu.

12 Eylül darbesi ile Demirel çifti ve eşi Rahşan hanım ile birlikte Hamzaköy Askeri Kampı’nda zoraki misafir edilmiş ve akabinde siyasetten yasaklanmıştı.

Ecevit, kendisine getirilen yasaklardan kurtulacağını ve böylelikle partisinin kapatılmayacağını düşünerek Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı’ndan istifa etmişti. Ama bildiği doğrulardan vazgeçip sessiz kalmaya hiç niyeti yoktu. 70 yıllık “Erika” marka daktilosunu tekrar eline almaya karar verdi.

Görüşlerini kamuoyuna rahat aktarabileceği gayesi ile Şubat 1981’de kurulup yayına başlayan Arayış Dergisi’nde Başyazarlığa ve Yayın Danışmanlığı’na başlamış ve şimşekleri yine üstüne çekmişti. Derginin kadrosunda Ertuğrul ÖZKÖK, Nahit DURU, Şahin MENGÜ, Mehmet ERDÜL, Haluk GERGER ve Oruç ARUOBA gibi isimler vardı.

Arayış’ın ilk baskısında başyazar Bülent ECEVİT, kendileri için pencereyi kirlettiler diyen Kenan Evren’e şöyle seslenmişti: “Politikacılar suçlanabilir, haklı-haksız belki tümü suçlanabilir. İktidarlar suçlanabilir, haklı-haksız belki tümü suçlanabilir. Ama, özgürlük suçlanamaz, özerklik suçlanamaz, demokrasi suçlanamaz.”

Güçlü kadrosu olan Arayış Dergisi, haftalık 150-200 bin tiraja ulaşmış ve o karanlık dönemde darbe rejimine direnenlerin sesi olmuştu. Sanki bir dergi değil de ülke gündemine yön veren bir siyasi parti gibi kabul görmüş ve hızla muhalefet odağı haline gelmişti.

Ecevit’in Arayış’ın 7. sayısında kaleme aldığı ve 12 Eylül yönetimini işkence yapmakla suçlayan “işkence” başlıklı yazısı, derginin kapatılmasına neden olacaktı. 30 Mayıs 1981’de çıkan 15. sayısında ise Ecevit, muhalefetin dozunu daha da yükseltecek ve “Adalete Karşı Adaletsizlik” başlıklı yazısında “İnsanlar bir ölçüye kadar özgürlük kısıntılarına, baskıya, zulme katlanabilirler, ama haksızlığa, adaletsizliğe katlanamazlar. En zayıf, en ürkek insan bile haksızlık, adaletsizlik karşısında tepki duyar ve tepkisini hiç beklenmedik ve ölçüde açığa vurabilir.” diyecekti.

16. Haftanın sonunda Milli Güvenlik Konseyi’nin meşhur 52 numaralı kararı ile Ecevit’e “yazı yasağı” getirildi. Bu yasağa uymayan ve yazmaya devam eden Ecevit, yasağa muhalefet ettiği gerekçesi ile tutuklandı. Bu son tutuklanışı olmayacaktı.

Yazıları iç ve dış basında o kadar gündem yaratmıştı ki hakkında açılan davaların sayısı git gide artmıştı. Sıkıyönetim Komutanlığı’nın baskıları karşısında imzasız yazmayı reddeden Ecevit yazmayı bırakmıştı. Arayış Dergisi, Sıkıyönetim koşullarına ancak 54 hafta direnebilmiş ve Mart 1982’de kapatılmıştı…

Ecevit, Kenan Evren’in tüm siyasi partileri kapattığını duyurması ve yasaklı liderler hakkında söylediklerine ağır bir cevap metni hazırlamıştı. Karaoğlan’ı “Bugünkü yönetim biçimi ve türkiye için yönetimce öngörülen rejimi, kendi demokrasi anlayışım açısından içime sindiremediğim bir gerçektir. içime sindirmeye de mecbur değilim.” diyordu. TRT’ye gönderdiği metin yayınlamayınca metni yabancı basına servis etmişti. Akabinde hakkında hapis istemi ile yeni bir dava dava açıldı ve yeniden tutuklandı.

15 Ekim 1982 tarihinde ikinci kez cezaevinden çıkarken bir gazetecinin ona sorduğu “bundan sonra yine konuşur musunuz?” sorusuna “Herkes baskıya boyun eğseydi insanlık hâlâ dünyanın düz olduğunu sanıyor olurdu.” diye cevap vermişti.

“Cezaevine girmeyi göze aldıktan sonra istediğim gibi konuşurum. Dudaklarım var oldukça konuşacağım” diyordu, konuşuyordu da… Bu onun hayat felsefesi olmuştu. Her konuşmasından sonra hakkında dava açılıyordu, ancak Ecevit davalara alışmıştı.

Karaoğlan ve Arayış’ın öyküsü, en güç koşullarda bile onurlu siyaset ve gazetecilik yapılabileceğini göstermesi bakımından ders niteliğindedir. Ecevit’in baskılara karşı yılmaz direnişi ömrü boyunca devam edecekti. Karaoğlan, hayatını bildiği doğrulara adamış gerçek bir liderdi. O tüm yaşamını, ekmeğini alın teriyle kazanan onurlu insanların mücadelesine adamış değerli bir siyasetçiydi. Yolsuzlukla adı hiçbir zaman anılmadı. Mal varlığı hiç tartışılmadı. Açıkçası tartışılacak bir mal varlığı da olmadı. Edebiyata düşkünlüğü, siyasetçi kimliği kadar ilgi görmüştür.

Karaoğlan’ı bir yazıya sığdırmak imkansız olsa da doğum gününde anmamak riyakarlık olurdu. Ülkenin başına Ecevit gibi şiir yazabilen bir lider geçtiğinde gelecek için umutlanabiliriz.

Doğum günün kutlu olsun Karaoğlan. İyi ki geçtin bu dünyadan. Bıraktığın eserler, çizgisi, felsefesi ve ışığı sonsuza kadar bizi aydınlatmaya devam edecek. “Biz milliyetçiliği sokak duvarlarına değil; Kıbrıs’ın topraklarına, Ege’nin deniz yataklarına, Afyon’un haşhaş tarlalarına yazmışız.” diyen halkın Karaoğlan’ı sevgi, saygı ve minnetle anıyoruz…

Şahsımı, 54. Haftasında kapatılan ve 35 yıl aradan sonra geri dönen Ecevit’in Arayış’ında yer alma şerefine nail kılan sevgili genel yayın yönetmenimiz Mehmet Emin ALTUNSES‘e ne kadar teşekkür etsem azdır.

Arayış, o dönem nasıl ki ülke gündemine yön veriyor ve kitlelere ulaşıyorsa bugün de aynı başarıya ulaşacağımızdan zerre kuşkum yok. O direniş ruhunu yaşatma ve büyütme ümidi ile…