İşsizlik maaşına kimler başvurabilir?

Belirli koşullarda işsiz kalan çalışanların gelir kaybının geçici süre giderilmesi amacıyla verilen işsizlik maaşına kimler başvurabilir? İşsizlik maaşı nasıl hesaplanır?

İktidar, 28 Mayıs Seçimleri öncesinde ekonomi politikaları nedeniyle ülkeyi yüksek enflasyon sarmalına sokmuştu. Yüksek enflasyonun yarattığı hayat pahalılığının sürdürülemez hale gelmesi nedeniyle 28 Mayıs Seçimleri’nin ardından Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanı; Hafize Gaye Erkan da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı olarak göreve geldi.

UZMANLAR İŞSİZLİK UYARISI YAPIYOR

Ekonomi uzmanları, Mehmet Şimşek’in “rasyonel politikalar”, Hafize Gaye Erkan’ın da “sıkı para politikası” ifadeleriyle vurguladığı enflasyonla mücadele adımlarının devam etmesi durumunda işsizliği artırması uyarısında bulunuyor.

Bu uyarılar da akıllara işsizlik maaşını getiriyor. Peki işsizlik maaşı nedir? İşsizlik maaşına kimler nasıl başvurabilir? İşsizlik maaşı nasıl hesaplanır?

İŞSİZLİK MAAŞI NEDİR?

İşsizlik maaşı ya da diğer adıyla işsizlik ödeneği, 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında, belirli şartları yerine getiren çalışanların işsiz kalmaları durumunda geçici süre aldıkları ödemedir.

İŞSİZLİK MAAŞINA KİMLER NASIL BAŞVURABİLİR?

Bir iş yerinde sözleşmeli çalışıyorken kendi istek ve kusuru olmaksızın işveren tarafından işine son verilen çalışanlar işsizlik maaşına başvurabilirler.

İşsizlik maaşına başvurabilmek için ayrıca son üç yıl içerisinde 600 gün işsizlik sigorta priminin ödenmiş olması ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdinin(iş sözleşmesi) olması gerekmektedir.

Bahsi geçen şartları yerine getiren çalışanlar işsiz kalmaları durumunda Türkiye İş Kurumu(İŞKUR) şubelerine giderek ya da internet sitesi üzerinden iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 30 gün içerisinde işsizlik maaşına başvuru yapabilir. (İlk 30 günü geçiren fakat işsizlik maaşı süresinin içinde olan çalışanların başvuru yapması durumunda gecikilen sürenin işsizlik maaşı ödenmez fakat geri kalan sürenin işsizlik maaşı ödenir)

İşsizlik maaşına başvuracakların yanlarında nüfus kağıdı, işten ayrılış bildirgesi ve işsizlik maaşı dilekçesinin olması gerekiyor.

İŞSİZLİK MAAŞI NASIL HESAPLANIR?

İşsizlik maaşı, çalışanın son dört aylık işsizlik sigortası primi yatırılan maaş miktarına göre hesaplanır. Söz konuşu maaşın yüzde 40’ı işsizlik maaşı olarak hesaplanır, bu miktardan yüzde 0,76 oranındaki damga vergisi düştükten sonra geriye kalan miktar çalışanın eline işsizlik maaşı olarak geçer.

Örneğin 11 bin 402 lira 32 kuruş asgari ücret alan bir sözleşmeli çalışanın işsizlik maaşı dört bin 560 lira 92 kuruş. Bu maaştan kesilecek olan damga vergisi yaklaşık olarak 34 lira 66 kuruş. Asgari ücretli çalışanın eline geçecek işsizlik maaşı miktarı ise dört bin 524 lira 26 kuruş olur.

İŞSİZLİK MAAŞI NE KADAR SÜRE ALINABİLİR?

İşsizlik maaşının alınabileceği süre ise sözleşmeli çalışanın için son üç yılda ödenen işsizlik sigortası primine göre değişmektedir.

Çalışanın son üç yılda işsizlik sigortası primi ödenen gün sayısı 600 ise 180 gün, işsizlik sigortası primi ödenen gün sayısı 900 ise 240 gün, işsizlik sigortası primi ödenen gün sayısı bin 80 ise 300 gün işsizlik maaşı alabilir.

İSTİFA EDEN İŞÇİ İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİR Mİ?

İşsizlik maaşının temel kural kişinin kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olmasıdır. Fakat sigortalı olarak çalışmakta olduğu işyerinden ‘Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri‘ olarak nitelendirilen ve işçinin haklı fesih nedeni sunan hallerden dolayı işten ayrılan işçi işsizlik maaşı alabilir.  İşçiye haklı fesih sunan haller şu şekildedir;

*İş sözleşmesinin yapıldığı sırada işverenin sözleşmede esaslı hususlardan birinde işçiyi yanıltırsa,

*İşverenin, işçinin kendisi veya ailesinden biri hakkında şeref ve namusuna dokunacak sözler söylemesi veya cinsel tacizde bulunması,

*İşveren, işçiye veya aile üyelerinden birine karşı sataşma, gözdağı veya kanuna karşı bir harekette bulunursa,

*İşçinin başka bir işçi tarafından cinsel tacizde bulunması bunu işverene söylediği halde önlem alınmazsa,

*İşçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşmeye uygun olarak hesaplanmaz ise,

*Ücretin parça başı veya iş tutarı üzerinden olması kararlaştırıldığı hallerde işveren işçiye yapabileceğinden az tutarda iş verir, aradaki farkı zaman esasına göre işçiye ödemezse.

KİMLER İŞSİZLİK MAAŞI ALAMAZ?

İşsizlik maaşına bazı çalışanlar başvuramıyor. Bu çalışan grupları şunlar:

*Memurlar, Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,

*Hakimler ve Savcılar Kanunu’na tabi çalışanlar,

*Yüksek Öğretim Kanunu’na, Yüksek Öğretim Personel Kanunu’na tabi çalışanlar,

*Bağ-kurlular (işsizlik sigortası yerine esnaf ahilik sandığı)

*Hizmet akdine dayalı çalışmayanlar,

*İşçi sendika ve konfederasyonları ile sendika başkanlıklarına seçilenler,

*Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan film, tiyatro, gösteri, ses, müzik, resim, heykel ve benzeri işlerde uğraşanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar,

*Askerlik hizmetini er veya erbaş olarak yapanlar ile yedek subay okulu öğrencileri

*Meslek lisesi veya yükseköğrenimde staja tabi tutulan öğrenciler,

*Ceza infaz kurumunda çalıştırılan hükümlüler,

*Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstelenen işverenlerce yurtdışındaki işyerlerinde çalışmak üzere götürülen Türk İşçiler.