Bakan Nebati: Masanın dört ayağı var, bir sıkıntı olursa en iyi ihtimalle sallanır

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bazı TV kanallarının ortak yayınına katılarak ekonomi gündemini değerlendirdi.

Nebati, “Şimdi öncelikle hayırlı bir model öne sürüyoruz. Özellikle önümüzdeki yıl bunun da semerelerini göreceğimiz bir yol olacak. Bugün müsaade ederseniz birkaç tespitte bulunarak neden modelin özgün olduğunu anlatmak isterim. Medeniyetlerin tahterevalli gibi yer değiştirdiği bir süreç. Çin geliyor. Türkiye geliyor. Son 19 yılda yaptığı hamleyle orta koydu. Egemen güçlerin küresel ekonomide payı düşüyor.” dedi.

Bakan Nebati’nin sorulara verdiği yanıtlardan öne çıkan başlıklar şöyle:

Hem bir model öne sürüyoruz hem sayın Cumhurbaşkanımız adeta bir manifesto yayınladı. Birçok şey değişti. Bu değişim bir normalleşme. Şimdi normale döndük. Artık kişiler, kurumlar, kamu yönetimi, siyasetimiz her şeyin normal seyrettiği bir sürece giriyoruz. Reel sektörün önünü görmeye gayret eden aktörlerin önünü görebileceği çok önemli sürece girmiş olduk. Önümüzdeki yıl bunun semerelerini açık görebileceğimiz yıl olacak. Gelişmiş olan ekonomiler 1990’larda yüzde 65, gelişmekte olan yüzde 35’ti. Daha sonra ise gelişmekte olan ülkelerin dünyadaki ticaretin büyük kısmını almaya başladıkları, bazı ülkelerin öne çıktığını görebiliyoruz.

Bir defa Türkiye 2020 yılında çok önemli bir şey yaptı. Krizde fırsatları en iyi şekilde kullanan ülke oldu. Bulunduğu coğrafya, 19 yıldır yapılan altyapı yatırımların tamamlanmış olması, her türlü pazara yakın olması, özgün bir pazar olma niteliğinin kazanmış olması. Böylesine büyük imkanlar silsilesi var. Avrupa, Afrika, Ortadoğu, Türki Cumhuriyetlerin farklı taleplerin olduğu bir yerde Türkiye doğrudan yatırımları 12,7 milyar dolara ulaşmış durumda. Sıcak parayı istemiyoruz. Ne zaman geleceği belli ne zaman gideceği belli değil çünkü. Giderken ne tür tahribatları gördüğünü yaşadık.

Tabii ki kırılganlıklarımız var. Bunların üstüne çalışıyoruz. Orta gelir tuzağından çıkmak istiyoruz.

Cari açığımız büyüme ile bareber yükseliyordu. 2013’lerden itibaren ortaya koyduğumuz bir şey var. Bu ekonomik model Türkiye’nin şartlarına uygun hale gelirse özgür ve özgün olacak. Dolayısıyla orta gelir tuzağından çıkmak için çalışmalar yapıldı. Şimdiki anlayışımız optimal noktayı yakalamakla dışarıya vereceğimiz gücüyü, dışarıdan alacağınız imkanlarla değerlendirmek gerekir ki, bu kırılganlıklar üzerine gidebilelim. Küresel ekonomiden aldığımız pay yükseldi. İhracattan aldığımız pay da yükseldi. Tarihinde ilk defa 1,1’e geldi. Bir büyüme yok, sıçrama var.

1990’lardan itibaren bugüne kadar geçen yıla kadar ortada yüksek cari açık ve yüksek büyüme var. Burada artık durup model geliştirmemiz lazım. Yüksek cari açık değil, cari açığın sıfırlaştığı hatta öne geçtiği, kırılganlığımız olan enflasyonu tek haneli noktaya getirilmesidir. Büyümeyi dünyadan farklılaştırdık. Hazırladığımız altyapıyla. Türkiye geçen yıl kapanmalara rağmen, öngörülebirliğin hiç olmadığı, özellikle kapandığımız günlerde, ne olacağı belli değil. Adeta küreselleşmenin her birey tarafından hissedildiği bir ortam. Wuhan’da bir kişi hapşırıyor, biz burada zatüree oluyoruz. Böylesi bir ortamda evinize paket geliyor, saatlerce bekletiyorsunuz. Dezenfekte edip, alıyor, bir miktar sonra kullanmaya başlıyorsunuz.

Bütün dünya küçülürken aldığımız tedbirlerle ne dedik, ‘Bir istisna gerçekleştireceğiz’ dedik. Türkiye’yi küçülecek ülkelerin başına koydular. Proaktif hareketler, ekonomi yönetiminin güç ve kararlılığı Türkiye’yi 1,8’lik büyümeyle taçlandırdı. Çin’den sonra dünyada ikinci olarak büyüyen ülke konumuna geldik. Şimdi 2020 yılındaki o muhteşem değişimi tesadüfen oldu dediler. Salgından çıktığınızda o kadar çok işten çıkarma olacak ki altından kalkamayacaksınız dediler. Biz her çeyrekte rekorlar kırarak geldik. Dünya ülkelerinden farklı bir şekilde geliştik. Büyümede çift haneye doğru gidiyoruz.

Türkiye’de büyük canlanma var. Ticaret güçlü, ihracatımız kuvvetli. Büyümemizin temel sebeplerinden bir tanesi içeride büyüme ve talebin artması ile dışarıda talebin artmasından kaynaklanıyor. Biz bir psikolojiyi iyi yönettik. Ama birileri ‘kötü gidiyor’ dedi. Yeni açılan işletme sayısı kötüye giden ülkede artar mı, azalır mı? Azalır tabi. Ama insanlar bir işe girişiyorsa gelecekte kâr elde edeceğine ilişkin umudu olduğu için yapar. Türkiye de bütün kapanmaları yaşadığımızda açılan şirket 85 binden 103 bine çıktı. Kapanan şirket sayıları çok düşük oranda. Yüzde 14’ten 15,9’a çıkıyor.

Türkiye güçlü bir üretim altyapısına sahip. Sanayi üretim endeksi şu anda 137,6, ticaret hacmimiz dengeli bir şekilde artıyor. İhracatta ülke çeşitliliği 1 milyar doların üzerine çıkan ülke sayısı 46. Türkiye şu anda 19 yılda geldiği nokta 46 ülkeye 1 milyar doların üzerinde ihracat yapıyor. Ürün çeşitliliği 48. Türkiye sadece bir şey üretmiyor, bir yere odaklanmış değil. Dünyanın her türlü ihtiyacını çok hızlı uyum sağlayarak, geliştirerek dünyaya sunma becerisine sahip.

Sanayide belli ortalama ile gidiyor, tarım aynı şekilde. Türkiye artık bu şekilde geldiği noktaya kadar. Bundan sonra katma değeri yüksek yatırım, ürünler, ileri teknoloji imkanlarıyla ihracatın artmasına katkı sağlayacak ürünleri üretme vaktini yakaladı. Onun için Türkiye modeli diyoruz. Bankalarımız güçlü. Tahsili geçmiş alacaklarda sıkıntı yok. Kredi mevduat oranlarımız gayet iyi. Bütçe açığımız düşük, yüzde 3,5’un altında. Cari açığımız dediğimiz noktaların altında. Dünya ortalaması neredeyse 10. Türkiye yüzde 3,5’un altında bütçe açığı ile gidiyor.

Masanın dört ayağı var. Bir sıkıntı olursa en iyi ihtimalle sallanır. Niye gözlerimiz parlıyor? Sosyal medya üzerinden muhalefet partilerin ortaya koyduğu karamsarlığın karşılığı olduğunu biliyoruz. Biz aldığımız tedbirlerle, yıllar önce çıkardığımız yasayla bireylerin döviz üzerinden borçlanmasını önledik. Reel sektör Türkiye’de 66 borçluluk oranına sahip. Kamunun dünyadaki oranı yüzde 104, gelişmekte olan yüzde 64, Türkiye’de yüzde 40. Bir masa düşünün, bu masanın bütün ayaklarının sağlam bastığını düşünün. Dünya ülkeleri içerisinde bütün ülkelerle farklı şekilde ayakları sağlam basan bir masa. Böylesine bir ülkede kurlarla oynarsınız, bir takım manipülatif oyunlar oynarsanız bir yere kadar gider. Sonra doğru olan, reel olan piyasaya hakim olur.