Kur krizinin faturası büyüyor; BOTAŞ’ın görev zararı 55 milyar TL

İktidarın yanlış kur politikası doğalgazda tüketicinin dünya piyasalarındaki artıştan daha yüksek bir fatura ile karşılaşmasına neden oldu. Kur artışı nedeniyle altından kalkılamayacak büyüklüğe ulaşan faturaları sübvansiyonla düşürmeye çalışan iktidar, BOTAŞ’ın görev zararının 55 milyar TL’ye çıkmasına neden oldu. Sübvansiyonla halka verildiği iddia edilen destek bütçe kaynaklarından karşılandığı için yine halkın cebinden çıktı.

Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre, Hazine ve Maliye Bakanlığı 2021 yılı kamu sermayeli kuruluş ve işletmelerin ismi “görevlendirme gideri” olarak değiştirilen “görev zararı”nı açıkladı. Görev zararı, AKP iktidarlarının yanlış politikalarının ya da siyasi fayda sağlamak amacıyla izlediği politikaların, kamu işletmelerine verdiği çeşitli görevlerin sonucu ortaya çıkıyor. Geçmişte AKP’nin simgeleşen kömür yardımından doğan zarar bugün BOTAŞ aracılığıyla enerjiye verilmek zorunda kalınan desteğin yanında çok düşük bir tutar olarak kaldı.

REKOR BOTAŞ’TA

2018 yılında DHMİ, TCDD, TMO, ESK, TŞFAŞ, TKİ, TTK ve BOTAŞ’a verilen görevlerden dolayı ortaya çıkan ve 2.1 milyar TL olan görev zararı 2019’da 1.6 milyar TL, 2020’de 2 milyar TL iken enerji fiyatlarındaki yükseliş ve izlenen yanlış kur politikalarının sonucu 2021’de 60,6 milyar TL’ye çıktı. Bunun 3,4 milyar TL’si Toprak Mahsulleri Ofisi, 191 milyon TL’si Et ve Süt Kurumu, 1,6 milyar TL’si Türkiye Kömür İşletmeleri, 24 milyon TL’si Türkiye Taş Kömürü Kurumu, 55,3 milyar TL’si ise BOTAŞ’a verilen görevlerden kaynaklandı. Bunun 23,8 milyar TL’si yıl içinde ödendi, 38,6 milyar TL’si bir sonraki yıla devretti.

BU PARA HALKIN

Eski BOTAŞ Gaz Alımı Daire Başkanı Ali Arif Aktürk, BOTAŞ’ın görev zararının kur krizi ile dev boyutlara ulaşmasını ve iktidarın sübvansiyon politikasını BirGün’e değerlendirdi: ‘‘Özellikle 2021’in ikinci yarısından itibaren yükselmeye başlayan enerji ve gaz fiyatlarını BOTAŞ özellikle konutlara yansıtmamak için sübvansiyon yoluna gitti, maliyetin altında satışlar yapma kararı aldı. 2021’de dünyada büyüyen ekonomik kriz ile artan gaz fiyatları 2022 başından itibaren Ukrayna krizi ile uçtu. Aralık ayındaki kur krizi ile BOTAŞ’ın maliyetleri daha da büyüdü. Bunu da sübvanse ederek halka yansıtmamaya çalıştılar. Böylelikle BOTAŞ’ın zararı patladı, kur krizi olmasaydı BOTAŞ’ın zararı yarı yarıya daha az olurdu. Sübvansiyon nedeniyle bütçeye yansıtılan yük çok büyük, halka aktarıldığı iddia edilen bu tutar bütçeden karşılandığı için zaten halkın. Bunun bir başka boyutu daha var, sübvansiyon doğru kesimlere yapılıyor mu bilmiyoruz. Boğaz’da yalıda 2 bin-3 bin metrekarelik yerlerde oturanlara da yapıyoruz, Sultanbeyli’deki Ayşe Teyze’ye de yapıyoruz. Şubat ayından itibaren yapılan bu doğrudan destekler şeffaf değil neye göre yapıldığını bilmiyoruz. Yandaşa mı yapılıyor, bilmiyoruz. Ayrıca demir-çelik gibi cam gibi enerji yoğun sektörlerin sübvanse edilmesi günahtır. Bu sektör ucuz enerji kullanarak ürettiklerini yurtdışına satıyor. Bu yolla ülkeden yurtdışına sermaye transferi yapılıyor.

GÖREV ZARARI HAZİNE’YE

2021 yılı Aralık ayında yapılan bir yasa değişikliği ile BOTAŞ’ın 55 milyar liralık görev zararı Hazine’ye aktarıldı. Karşılığında BOTAŞ’ın Ticaret Bakanlığı’na bağlı gümrük müdürlüklerine ödemesi gereken İthalde Katma Değer Vergisi ve onun gecikme zamları toplamı olan 32 milyar 300 milyon lira silindi.